Απρίλης ...

Έστησ' ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη,

κι η φύσις ηύρε την καλή και τη γλυκειά της ώρα,

και μες στη σκιά που φούντωσε και κλει δροσιές και μόσχους

ανάκουστος κιλαϊδισμός και λιποθυμισμένος.

Νερά καθάρια καί γλυκά, νερά χαριτωμένα,

χύνονται μες στην άβυσσο τη μοσχοβολισμένη,

και παίρνουνε το μόσχο της, κι αφήνουν τη δροσιά τους,

κι ούλα στον ήλιο δείχνοντας τα πλούτια της πηγής τους,

τρέχουν εδώ, τρέχουν εκεί, και κάνουν σαν αηδόνια.

Έξ αναβρύζει κι η ζωή σ' γή, σ' ουρανό, σε κυμα.

Αλλά στης λίμνης το νερό, π' ακίνητό 'ναι κι άσπρο,

ακίνητ' όπου κι αν ιδείς, και κάτασπρ' ως τον πάτο,

με μικρόν ίσκιον άγνωρον έπαιξ’ η πεταλούδα,

που 'χ' ευωδίσει τσ' ύπνους της μεσα στον άγριο κρίνο.

- «Αλαφροΐσκιωτε καλέ, για πες απόψε τι 'δες;».

- «Νύχτα γιομάτη θαύματα, νύχτα σπαρμένη μάγια!

Χωρίς ποσώς γης, ουρανός και θάλασσα να πνένε,

ουδ' όσο καν η μέλισσα κοντά στο λουλουδάκι,

γύρου σε κάτι ατάραχο π' ασπρίζει μες στη λίμνη,

μονάχο ανακατώθηκε το στρογγυλό φεγγάρι,

κι όμορφη βγαίνει κορασιά ντυμένη με το φως του!».

Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι

ΑΠΟ ΤΟ Γ' ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ - VI

Το πρώτο χρέος

«Το πρώτο σου χρέος εκτελώντας τη θητεία σου στην ράτσα είναι να νιώσεις μέσα σου όλους τους προγόνους. Το δεύτερο, να φωτίσεις την ορμή τους και να συνεχίζεις το έργο τους. Το τρίτο σου χρέος, να παραδώσεις στον γιό σου την μεγάλη εντολή να σε ξεπεράσει».

Ν. Καζαντζάκης, Ασκητική.

Μια μέρα σαν κι αυτή, για να νιώσεις λοιπόν τους προγόνους σου δεν υπάρχει καλύτερο από την προσφυγή στα αθάνατα δημοτικά μας τραγούδια για να προσπαθήσεις να βιώσεις την ατμόσφαιρα της δημιουργίας τους. ‘Eνα αρχαίο παραμύθι που μένει αναλλοίωτο μέσα στον χρόνο, ερχόμενο κατευθείαν από τα ομηρικά έπη, ιερό κειμήλιο ενός θησαυρού που σαν φύλλο στο μέγα δέντρο της ράτσας ανεβαίνει από τις σκοτεινές ρίζες και απλοκαμιέται στα κλαριά και συνιστά «χειμάρρους αφρισμένους, εκρέοντες όχι από ανθρώπινα χείλη, αλλ’ από τους βράχους της Οίτης και του Ολύμπου».

Παιδιά, σαν θέτε λεβεντιά και κλέφταις να γενήτε,
νεμένα να ρωτήσετε να σας ομολογήσω
της κλεφτουριάς τα βάσανα και των κλεφτών τα ντέρτια.
Μαύρη ζωή που κάνουμε εμείς οι μαύροι κλέφταις!
Ποτέ μας δεν αλλάζουμε και δεν ασπροφορούμε,
ολημερίς 'ς τον πόλεμο, τη νύχτα καραούλι.
Δώδεκα χρόνους έκαμα 'ς τους κλέφταις καπετάνιος.
Ζεστό ψωμί δεν έφαγα, δεν πλάγιασα σε στρώμα,
τον ύπνο δεν έχόρτασα, του ύπνου τη γλυκάδα,
το χέρι μου προσκέφαλο και το σπαθί μου στρώμα,
και το καριοφιλάκι μου σαν κόρη αγκαλιασμένο.

Χωρίς υπερβολές, φανφάρες, κενά λόγια και ευχολόγια υποκρισίας, με απόλυτο σεβασμό στην θυσία, κλείνουμε ευλαβικά το γόνυ της ασημαντότητάς μας μπροστά στις τεράστιες προσωπικότητες των αγωνιστών της κλεφτουριάς, απλούς ανθρώπους της καθημερινότητας μιας άλλης εποχής τόσο ξένης με τη δικής μας, όσο ξένοι είμαστε εμείς προς την άδολη αγάπη που έδειξαν εκείνοι χωρίς πολύ σκέψη για την Πατρίδα και την Λευτεριά και κυρίως το ασυμβίβαστο, ανυπότακτο φρόνημά τους που έγινε φάρος αισιοδοξίας, μαχητικότητας, αυτοθυσίας που ξεπέρασε τα γεωγραφικά σύνορα της εποχής αλλά και τα χρονικά πλαίσια, υψώνοντας την στην σφαίρα του ιδανικού. Δεν θα εστιάσουμε όμως στον απαράμιλλο ηρωισμό εκείνων για τον οποίο θα μιλήσουν οι πολλοί. Γιατί ήταν κι αυτοί άνθρωποι με τις αγωνίες τους, τους αγαπημένους τους, τα πάθη και τις αδυναμίες τους, την αγάπη για την ζωή, δεν ήταν υπεράνθρωποι, ίσα ίσα που ήταν αγράμματοι ξωμάχοι μιας πολύ δύσκολης εποχής. Ήταν όμως κουβαλητές μιας αιμάτινης σκυτάλης που όταν οι συγκυρίες το απαίτησαν στάθηκαν στο ύψος της ράτσας όπως πολλοί πριν από αυτούς αλλά και κατόπιν. Δεν επέλεξαν να ζήσουν «ευτυχισμένοι» αλλά αντίθετα βάδισαν τον δύσκολο μονοπάτι και βιώσαν την τραγικότητα των καταστάσεων, δηλαδή του πόνου, της κακουχίας, των ακραίων καταστάσεων, της απώλειας.

Φάτε και πιέτε, βρε παιδιά, χαρήτε να χαρούμε,
κ' εγώ δεν έχω τίποτε παρά είμαι λαβωμένος.
Πικρή που είναι η λαβωματιά, φαρμακερό είν' το βόλι!
Για πάρτε με και σύρτε με ψηλά 'ς τον άη Θανάση,
που ναι τα δέντρα τα δασιά με τους παχείς τους ήσκιους.
Κόφτε κλαριά και στρώστε μου, κλαριά να με σκεπάστε,
και 'ς τη δεξιά μου τη μεριά ν' αφήστε παρεθύρι,
να μπαιζοβγαίνη το πουλί, να φέρνη τα χαμπέρια.

Μακριά από τις αστικοφιλελεύθερες συνήθειες απόδοσης τιμής, ουσιαστικά μια θλιβερής αναγκαστικής αναφοράς προκειμένου να δρέψουν λίγο λάμψη από την ανυπέρβλητη αντρεία εκείνων και κομπορρημοσύνη της δήθεν ιστορικής συνέχειας αυτών των «λίγων» από την γενιά εκείνων. Θα ακούσουμε να μιλήσουν για εκείνους αυτοί που δεν είναι άξιοι και ικανοί να πράξουν το πρώτο απλό κι εύκολο βήμα μιας επανάστασης που είναι το ν’ αλλάξεις άποψη για το πώς βλέπεις τα πράγματα και ότι υπάρχει μια άλλη οπτική που ποτέ δεν σου παρουσιάστηκε. Θα μιλήσουν οι νεοραγιάδες όλων των κομματικών αποχρώσεων. Δεν θυσιάστηκαν εκείνοι για να γίνουν κάδρα σε μουχλιασμένες σχολικές αίθουσες για μιαν ημέρα και ύστερα γοργά να ξανακλειστούν στα ντουλάπια της λησμονιάς.

Ακόμη πιο μακριά από ανιστόρητους ειδικούς, περισπούδαστους μπουρδολόγους, ημιμαθείς αναλυτές, ανερμάτιστους μίσθαρνους λογοκόπους, συμπλεγματικούς εθνομηδενιστές, που με θράσος χιλίων πιθήκων θα βγουν τέτοιες μέρες, όπως τα σκουλήκια μετά την βροχή, να ξεράσουν την χολή τους και να δικαιολογήσουν την μίζερη ύπαρξή τους, προσπαθώντας να μειώσουν την σημασία των γεγονότων και κατά συνέπεια την αξία της προσφοράς εκείνων που πρωτοστάτησαν σ' αυτά.

Παιδιά μου μη μ' αφήνετε 'ς τον έρημο τον τόπο,
εδώ 'ναι αρκούδια που με τρων και λύκοι με ξεσκίζουν
για πάρτε με και σύρτε με ψηλά 'ς την κρύα βρύση,
που ναι τα δέντρα τα δασιά, τα πυκναραδιασμένα.
Κόψτε κλαδιά και στρώστε μου και βάλτε με να κάτσω,
και φέρτε τον πνευματικό να με ξομολογήση,
για να του πω τα κρίματα, όσά χω καμωμένα
δώδεκα χρόνια άρματωλός, σαράντα χρόνια κλέφτης.

Και βγάλτε τα χαντζάρια σας, φκιάστε μ' ωριό κιβούρι
να ναι πλατύ για τάρματα, μακρύ για το κοντάρι.
Και 'ς τη δεξιά μου τη μεριά ν' αφήστε παραθύρι,
να μπαίνη ο ήλιος το πρωί και το δροσιό το βράδυ,
να μπανοβγαίνουν τα πουλιά, της άνοιξης ταηδόνια,
και να περνούν οι γέμορφες, να με καλημεράνε.

Μπορεί η μέρα αυτή για του λάτρεις της ιστορικής ακρίβειας και σαν ημερομηνία να μην έχει κάποια αξία αφού ως γνωστόν η επανάσταση δεν ξεκίνησε εκείνη την ημέρα. Ως παραδοσιοκράτες και εραστές της συμβολικής όμως εκτίμησης, δεν μπορούμε παρά να βροντοφωνάξουμε μέσα στις σκοτεινές και βέβηλες εποχές που ζούμε :

ΖΗΤΩ Η 25Η ΜΑΡΤΙΟΥ 1821.

Δεν θέλουν όμως τετριμμένα και κούφια λόγια οι ήρωες αυτοί για να τους τιμήσουμε, μόνο τραγούδια της κλεφτουριάς και κυκλικούς αργόσυρτους περήφανους χορούς και ίσως έτσι να τους νιώσουμε και να κάνουμε το πρώτο βήμα ενός δύσκολου χρέους.

"Για φάτε, πιέτε, βρε παιδιά, χαρήτε, να χαρούμε
τούτον το χρόνο τον καλό, τον άλλο ποιος το ξέρει,
για ζούμε, για πεθαίνουμε, για 'ς άλλον κόσμο πάμε,
ας κάνουμε κι ένα καλό, καλό για την ψυχή μας..."

Et in Arcadia ego – Μέρος Δεύτερον

Στο Παρίσι και στην Μασσαλία, στην Αθήνα, κάτω από την Ακρόπολη στα Αναφιώτικα, στην Τεργέστη και τη Λισσαβόνα, στο Ισπανικό λιμάνι των πολιτισμών, την Καρθαγένη, υπάρχουν κάτι παμπάλαια καπηλειά. Βρίσκονται σε δρόμους στενούς, σκοτεινούς, σε μυστικά σημεία της πόλης, καμιά φορά σε αδιέξοδα, αθέατα από τους πολλούς. Είναι όμως με όμορφη ατμόσφαιρα, γραφικά, περίεργα διακοσμημένα, που σε γοητεύουν, μέρη συνάντησης, μυστήριων ανθρώπων ανά τους αιώνες, φρουρών μυστικής γνώσης, συγγραφέων, ποιητών και ζωγράφων και ίσως ακόμα και αλχημιστών. Σ’ αυτές τις μυστικές σάλες μαζεύονταν άλλοτε, αλλά και τώρα όμως, οι αναζητητές του πνεύματος και του ιδανικού. Τι κοινό έχουν όλα αυτά τα μυσταγωγικά εντευκτήρια, που μπορεί να τα βρει κανείς σε κάθε ευρωπαϊκή πόλη; Η επιγραφή στην είσοδο. Γράφει πάντα ET IN ARCADIA EGO.

Σφραγίδα της «Αρκαδικής» Ακαδημίας στην Ρώμη, 1690

Από την πρώτη εμφάνιση της φράσης στον πίνακα του Guercino στα 1618, η μυστική παράδοση πήρε αυτήν τη φράση, την αναγραμμάτισε και την έκανε ακόμα πιο αινιγματική «I TENGO ARCANA DEI», δηλαδή «κρατώ τα μυστικά Του Θεού» (Holy Blood and the Holy Grail -   Michael Baigent, Richard Leigh, και Henry Lincoln - 1982). Δια μέσου της αναγέννησης, έγινε η κωδικοποιημένη φράση που χρησιμοποιήθηκε από ένα «υπόγειο ρεύμα», ένα αόρατο κολλέγιο από «αδελφές» ψυχές που μοιράζονταν μυστικά μιας εσωτερικής γνώσης μέσω εκκεντρικών κύκλων και μυστηριακών σχολών γεμάτων συμβολισμούς και αλληγορικά μηνύματα, έμπνεων από φιλοσοφικό και θρησκευτικό συγκρητισμό αντλούμενο από την πλούσια εσωτεριστική παράδοση του Πυθαγορισμού, του Ορφισμού, του Νεοπλατωνισμού, των Γνωστικών, των Χαλδαϊκών χρησμών, των Καβαλιστών, του Ερμητισμού. Παράδειγμα, κορυφαίο άλλωστε, είναι αυτό του Leonardo da Vinci και του Nicholas Poussin, με τον δεύτερο να μας ενδιαφέρει περισσότερο στο παρόν άρθρο. Κατά μια παραπλήσια ερμηνεία η Arcadia είναι η Arca-dei (Ark of God) δηλαδή η κιβωτός του θεού. ‘Ετσι, σαν το μίτο της Αριάδνης, οδηγούμαστε σε λαβύρινθο νοημάτων και κρυμμένων διαστάσεων, καθώς υπάρχει ολόκληρο κίνημα που περιστρέφεται γύρω από έναν ελληνικό τόπο. Τι άλλο κρύβεται όμως στην Αρκαδία και στον βαθύτερο συμβολισμό της πέραν του φιλολογικού και καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος ;

Η φράση αυτή, αποτυπώθηκε και στο τάφο της κόμισσας Marie de Blanchefort, που πέθανε το 1781, απογόνου του Μπερτράν Ντε Μπλανσφόρ, τετάρτου μαγίστρου των Ναϊτών. Ο τάφος φέρεται να βρισκόταν στην Ρεν λε Σατώ, ένα μικρό, φαινομενικά ασήμαντο αλλά ιστορικό χωριουδάκι στη Νότια Γαλλία, σαράντα χιλιόμετρα από την Καρκασόν. Εκεί υπάρχει μια εκκλησία αφιερωμένη στην Μαρία Μαγδαληνή η διακόσμηση της οποίας, ακόμη και για τους πιο σκεπτικιστές, φαντάζει πραγματικά περίεργη και εξαιρετικά συμβολική και είναι η αφετηρία για μια ιστορία που αγγίζει τα όρια του παραλόγου.

...............

Η είσοδος στον περίβολο της εκκλησίας / Μαύρο άγαλμα του διαβόλου, που στηρίζει την δεξαμενη με τον αγιασμό 

.............

Κίονας που φέρει ανάγλυφη λατινική επιγραφή «Terribilis est locus iste» δηλ. «αυτός ο τόπος είναι τρομακτικός» / Άγαλμα μαύρης Μαντόνας (Παναγία)

Η Ρεν λε Σατώ ήταν η τρίτη μεγαλύτερη πόλη του βασιλείου των Βησιγότθων (που λέγεται ότι είχαν στην κατοχή τους αμύθητους θησαυρούς, τους οποίους έκρυψαν σε υπόγειες στοές). Στην ευρύτερη περιοχή της Ρεν λε Σατώ δραστηριοποιούνταν μυστικές εταιρίες με αποστολή την φύλαξη της διαδοχής αίματος και την διατήρηση (αργότερα αποκατάσταση) της εξουσίας της βασιλικής δυναστείας των Μεροβιγγείων, όπως το περίφημο Τάγμα της Σιών, που εικάζεται ότι δημιούργησε τους Ναΐτες, ένα μοναστικό και τάγμα ιπποτών συνάμα. Ιδρυτής της δυναστείας ήταν ο Μεροβέκ και πρώτος βασιλέας ο Κλόβις (αρχές 6ου αι.) Η βασιλεία της δυναστείας διακόπηκε με τη δολοφονία του βασιλέα Νταγκομπέρ 2ου (τέλη 6ου αι.). Ο γιος του, ο Σιγκισμπέρ, ανέλαβε αξιώματα στη Ρεν λε Σατώ. Τρεις αιώνες αργότερα ένας απόγονος της οικογένειας, ο Γκόντφρεϋ ντε Μπουγιόν, ηγήθηκε της πρώτης Σταυροφορίας για την απελευθέρωση της Ιερουσαλήμ από τους Μουσουλμάνους και στον απόηχο αυτής δημιουργήθηκαν οι Ναΐτες. Εκεί (στη Ρεν λε Σατώ) και στην Σκωτία κρύφτηκαν οι μόνοι που διεσώθηκαν όταν το Τάγμα τους διαλύθηκε από τις φονικές διώξεις του βασιλέα Φιλίππου Δ΄του Ωραίου σε μυστική συνεργασία με τον Πάπα Κλήμη τον Ε΄. Ας θυμηθούμε ότι το Τάγμα των Ιπποτών του Ναού ιδρύθηκε το 1118 από 9 φτωχούς ιππότες που έβαλαν σκοπό να προστατεύουν τους προσκυνητές στους Αγίους Τόπους. Από λίγοι και φτωχοί έγιναν πολλοί και πλούσιοι, με ισχύ που απλώθηκε σε όλη την Ευρώπη. Λέγεται ότι κατείχαν αμύθητους θησαυρούς, αλλά και ένα μεγάλο μυστικό που αφορούσε το θάνατο του Ιησού Χριστού...

Knight Templars, members of the Poor Knights of Christ and of the Temple of Solomon

Η Ρεν λε Σατώ ανήκει στην ευρύτερη περιοχή του Λανγκεντόκ (Languedoc σημαίνει η γλώσσα των τροβαδούρων και των μύθων της ιπποσύνης, ο τόπος που αναπτύχθηκε ο θρύλος του Άγιου Δισκοπότηρου) όπου έγιναν μεγάλες σφαγές των Καθαρών από τον ανάλγητο αββά του Σιτώ (Citeaux) που διέταξε την εξόντωσή τους. Οι Καθαροί είχαν "αιρετικές" (παγανιστικές) μανιχαϊστικές θρησκευτικές αντιλήψεις και τάραξαν για αρκετά χρόνια την συνοχή της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Λέγεται ότι και αυτοί, πριν το τέλος τους, πρόλαβαν να θάψουν τους θησαυρούς τους. Το Montsegur, λίγα χιλιόμετρα από τη Ρεν λε Σατώ, τελευταίο οχυρό των Καθαρών, λέγεται ότι ήταν το μέρος όπου φυλασσόταν το Άγιο Δισκοπότηρο, ποτίζοντας το δέντρο της κέλτικης παράδοσης των Ιπποτών της Στρογγυλής Τραπέζης και της αναζήτησης του ιερού Γκράαλ, εμπνέοντας τον μεγάλο μουσουργό Ριχάρδο Βάγκνερ να συγγράψει την όπερα Πάρσιφαλ και τέλος ενθαρρύνοντας τους κυνηγούς αρχαιοτήτων όπως ο θρυλικός Otto Rahn (1904-1939) ή αλλιώς «πραγματικός Ιντιάνα Τζόουνς» σε κινηματογραφικού είδους πραγματικές περιπέτειες.

Sir Galahad at the Shrine of the Holy Grail

Μέσα σε όλο αυτό το παραϊστορικό και αποκρυφιστικό πλαίσιο, πολλοί θεωρούν ότι ο πίνακας του Πουσσέν (το τοπίο και ο τάφος) απεικονίζει ένα πραγματικό μνημείο στην περιοχή αυτή (είναι εντυπωσιακή η ομοιότητα με τον περίφημο μνημείο στην Les Pontils). Η πόλη Ρεν λε Σατώ, όπως αναφέραμε, σχετίζεται με μια παράξενη ιστορία, που θέλει τον ιερέα Μπερανζέ Σωνιέρ κατά τις εργασίες κάποιας ανακαίνισης του ναού, να είχε ανακαλύψει στον εκεί καθεδρικό ναό κρυμμένες περγαμηνές και ίσως το μυστικό για ένα θησαυρό των Ναϊτών. Ο Σωνιέρ (αββάς) από το 1885 μέχρι το θάνατό του, το 1917) ξαφνικά βρέθηκε σε μια νύχτα με μεγάλα πλούτη που η προέλευσή τους δεν εξηγήθηκε ποτέ, ίσως αποκρυπτογραφώντας φράσεις σαν κι αυτή του θρυλικού πίνακα αιώνες πίσω. Μήπως ο Πουσσέν μέσα από τον πίνακα και τους συμβολισμούς του (ο πίνακας έχει εντυπωσιακή γεωμετρία και σημειολογία) προσπαθούσε να δείξει το μέρος του θησαυρού; Ήταν ο θησαυρός των Βησιγότθων; Ο θησαυρός των Ναϊτών; Ο θησαυρός των Καθαρών; Ή ένας θησαυρός "μυστικής" αξίας και όχι μόνο υλικής αξίας ; Μήπως αυτός "θησαυρός"  ανακαλύφθηκε από τον  Σωνιέρ και μήπως μαζί με τα αμύθητα πλούτη ήταν και το "μεγάλο μυστικό" του Τάγματος της Σιών και των Ναϊτών, ότι δηλαδή ο πραγματικός ιδρυτής της δυναστείας των Μεροβίγγειων δεν ήταν ο Μεροβέκ, όπως πιστεύεται, αλλά ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός, ένας επίγειος βασιλέας του οποίου οι αληθινοί εκ αίματος απόγονοι θεωρούσαν ότι είχαν κάθε δικαίωμα του Βασιλεύειν ;

Ο περίφημος τάφος, μερικά μίλια μακριά από τη Renne-le-Chateau, στην περιοχή Les Pontils, πρν ανατιναχτεί με δυναμίτη από κυνηγό θησαυρών και στην συνέχεια καταστραφεί ολοσχερώς από τον ιδιοκτήτη του κτήματος (1988)

Ο Σωνιέρ πάντως, αποδεδειγμένα, ταξιδεύει στο Παρίσι και έρχεται σε επαφή με ανώτατους εκκλησιαστικούς παράγοντες ενώ παράλληλα έχει ξεκινήσει ογκώδη αλληλογραφία και συναναστροφές με σημαίνοντα πρόσωπα της εποχής, όλα αυτά μετά τον αδικαιολόγητο πλουτισμό του, διευρύνοντας τις γνωριμίες του (ανάμεσά τους και ο συνθέτης Κλωντ Ντεμπυσσύ, που ως επικεφαλής μυστικού τάγματος θα πρέπει να γνώριζε πολλά) και το περίεργο, καθοδηγημένος, φρόντισε να αποκτήσει από το μουσείο του Λούβρου ένα αντίγραφο του πίνακα "Οι βοσκοί της Αρκαδίας" του Νικολά Πουσσέν, ένα αντίγραφο του πίνακα του Νταβίντ Τενιέρ που απεικόνιζε τον Άγιο Αντώνιο (και οι δύο ήταν πίνακες με μυστικούς συμβολισμούς) καθώς και γραμματόσημα με πορτραίτα βασιλικών οικογενειών της Ευρώπης.

The Temptation of St. Anthony, c.1645 - David Teniers

Άσχετα αν μπορεί ή όχι να πιστέψει κανείς σε όλο της το εύρος την περίεργη αυτή ιστορία, σίγουρο είναι ότι το μυστήριο του Ρεν λε Σατώ και η ρίζα της παράδοσης του εσωτερισμού της Νότιας Γαλλίας δεν είναι ούτε υπόθεση των τελευταίων ετών, ούτε ανασύρονται από ένα μυθιστόρημα ή μια ταινία. Κι αν ακόμη υποθέσουμε ότι όλα τα ανωτέρω είναι προϊόν αχαλίνωτης φαντασίας και κλασσικής περίπτωσης συνωμοσιολογίας πάνω σε ένα αριστούργημα ενός άδολου καλλιτέχνη όπως ο Πουσσέν (1594-1665), η μελέτη της ζωής και της πορείας του καλλιτέχνη ίσως μας προβληματίσει εκ νέου και μας κάνει να το ξανασκεφτούμε όσο ορθολογιστές κι αν θέλουμε να φανούμε.

Sel portrait by Nicolas Poussin, 1650

 Ο Πουσσέν λοιπόν, δεν υπήρξε αριστοκράτης, αλλά φτωχός γιός αγροτών και δεν ήταν παρά μόνο όταν βρέθηκε μέσω του ποιητή της Μαρίας των Μεδίκων Τζανμπατίστα Μαρίνο στην εν λόγω αυλή (θυμηθείτε την αναφορά στον α΄ μέρος περί του Jacopo Sannazaro των Μεδίκων και τ’ αρκαδικά τοπία) οπότε και γνωρίζεται με σημαντικές προσωπικότητες μέχρι η φήμη του να φτάσει στην βασιλική Γαλλική αυλή. Έτσι ταξιδεύοντας μεταξύ Παρισίων και Ρώμης έμεινε στην ιστορία ως «καλλιτέχνης-φιλόσοφος» !!! Στην Γαλλική αυλή αν και πήγε κατόπιν ισχυρών πιέσεων του περίφημου Καρδιναλίου Ρισελιέ και του ίδιου του Βασιλιά, βρέθηκε στο τέλος ταπεινωμένος και σε εξαιρετική δυσμένεια αναγκαζόμενος να επιστέψει στην Ρώμη. Αιτία της δυσμένειας φέρεται το 1656 η ανάμειξη σε συνωμοσία, εναντίον του Λουδοβίκου του 14ου, πίσω από την πλάτη του οποίου σχεδιαζόταν ενδεχομένως η ανατροπή του μέσω της γνώσης ενός μυστικού. Μάλλον όμως τα σχέδια αυτά αποκαλύφθηκαν και ο ιθύνων νους στάλθηκε στη φυλακή (λέγεται μάλιστα ότι αυτός ήταν ο άνθρωπος που ενέπνευσε το μυθιστόρημα του Αλεξάνδρου Δουμά με το γνωστό «Σιδηρούν Προσωπείον», ο οποίος κατείχε ένα τόσο φρικτό μυστικό ώστε να έχει τέτοια τύχη). Ο Λουδοβίκος 14ος κατόρθωσε με μεγάλες προσπάθειες να αποκτήσει τον πίνακα "Οι βοσκοί της Αρκαδίας" του Πουσσέν  για να τον κρύψει !!! Ο Πουσσέν, χωρίς να αναφέρεται ως μέλος του Τάγματος της Σιών, ωστόσο αποδεικνύεται ότι δεν είναι τυχαίος και τ’ όνομά του εμφανίζεται σε κάποια χειρόγραφα της Μονής της Σιών. Ίσως γνώρισε μυστικά που τα πέρασε κωδικοποιημένα σε ορισμένους πίνακές του. Για κάποιον άγνωστο λόγο λοιπόν, ζωγραφίζει εκεί στα 1630 έναν πίνακα που του δίνει τον τίτλο : «Οι Βοσκοί της Αρκαδίας» ο οποίος του γίνεται εμμονή ώστε να φτιάξει και έναν δεύτερο. Για κάποιο λόγο μυστήριο ακόμη, πάνω στο έργο (υπενθυμίζουμε ο πίνακας έχει εντυπωσιακή γεωμετρία και σημειολογία και βασίζεται στην εφαρμογή της "χρυσής τομής" που έχει μαθηματική, αστρονομική και μυστικιστική σημασία) γράφει στα λατινικά την αινιγματική φράση Et in Arcadia ego, δηλαδή ήμουν κι εγώ στην Αρκαδία, φράση η οποία απασχολεί εν κρυπτώ εδώ και αιώνες μυστικιστές αλχημιστές και κάθε είδους ερευνητές. Θα ήταν βέβαια παράτολμο σχετικά με τον πίνακα και την όποια συνωμοσία σε βάρος του βασιλιά να μιλήσουμε για την κατοχή του Άγιου Δισκοπότηρου, που θα αποδείκνυε τα δικαιώματα της Μεροβιγγειανής δυναστείας αλλά και θα κλόνιζε τα θεμέλια της Καθολικής Εκκλησίας, ανατρέποντας όλα τα σχετικά με τη σταύρωση και το θάνατο του Ιησού ακόμη και εξηγώντας ακόμη κι αυτήν την τύχη των Ναϊτών. 

...............

Η άλλη όψη του Shugborough Hall του Stafforshire της Αγγλίας που παρατέθηκε στο α’ μέρος, όπου έκπληκτοι οι γνώστες της Αρκαδικής σημειολογίας βρίσκουν ένα μνημείο του 18^ου αιώνα. Αυτό φέρει γλυπτό, σχεδόν απομίμηση του πίνακα του Πουσσέν μαζί όμως με ένα γρίφο-κείμενο 10 γραμμάτων (O.U.O.S.V.A.V.V.), που μέχρι σήμερα ταλαιπωρεί τους ιστορικούς και τους επίδοξους αποκρυπτογράφους (μεταξύ τους και οι Κάρολος Ντίκενς και Κάρολος Δαρβίνος). Φιλοτεχνήθηκε μεταξύ 1748 και 1763 (από απόγονους των διαφυγόντων Ναϊτών ;). Η προσφιλή μας φράση είναι επιτηδευμένα σκαλισμένη εκεί που δείχνουν οι βοσκοί, να μην διαφύγει της προσοχής του περαστικού.

Η κατά πάσα πιθανότητα ψευδοϊστορία της Μαρίας Μαγδαληνής και του Ιησού, προϊόν της γόνιμης φαντασίας του συγγραφέα Νταν Μπράουν και των προκατόχων του, ας μην αποσπά την προσοχή στο ότι μέσα από την όλη παραφιλολογία, τα αντικρουόμενα και συχνά αστήρικτα συμπεράσματα, αναδύθηκαν και ορισμένα ζητήματα υπαρκτά και καθόλου φανταστικά που εμφανίζονται από το πουθενά σε διάφορα κείμενα και μελέτες χωρίς να μπορεί να εξηγήσει κανείς το πώς και το γιατί. Ένα από αυτά , που μέχρι σήμερα έχει θιγεί ελάχιστα, είναι το μεγάλο αίνιγμα της Αρχαίας Ελληνικής Αρκαδίας και του μετέπειτα συμβολισμού που αναδύθηκε στον 16ο αιώνα σ’ ένα σημαντικό ιδεολογικό κίνημα και ενέπνευσε τεράστιες προσωπικότητες του Ευρωπαϊκού πνεύματος.

Το αν συνδέεται και απλώνεται στην "υπόγεια" εσωτερική ευρωπαϊκή παράδοση της πυθαγόρειας, γνωστικής, καββαλίστικης και ερμητικής σκέψης, ως κάτι άλλο εντελώς διαφορετικό που ξεφεύγει τελείως από τα καθιερωμένα, κάτι πολύ σχετικότερο, από ένα μυστικό που μ' αυτό τον τρόπο μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά, δεν μπορούμε να το απαντήσουμε με βεβαιότητα. Όπως είναι αναμενόμενο σε κάθε τέτοιο περίπλοκο θέμα, σοβαροί και μη σοβαροί ερευνητές έχουν δώσει ένα σωρό «εξηγήσεις» και τα σενάρια, ως συνήθως, εμπλέκουν μυστικά τάγματα, αλχημιστικές αναζητήσεις, θησαυρούς, δισκοπότηρα, πολιτικές και θρησκευτικές συνωμοσίες και οι λοιπές σκοτεινές, αλλά ελκυστικές θεωρίες. Τι εννοούσε ο Πουσσέν; Ή μήπως δεν εννοούσε απολύτως τίποτα και όλα αυτά θέλουμε να τα εννοούμε εμείς, καχύποπτοι ότι πίσω από το κάθε τι κρύβεται ένα μεγάλο μυστικό; Όποιο όμως και εάν είναι το νόημα των λέξεων, γεγονός παραμένει ότι η φράση αυτή αποπνέει μελαγχολία και προκαλεί το στοχασμό και την εσωτερική αναζήτηση, ενώ σίγουρα συνδέεται με έναν τύμβο και ένα κρανίο και βάσει των όσων έχουμε ήδη αναφέρει στο πρώτο μέρος, μέσα στο λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό κλίμα της εποχής του Poussin και του Guercino, το νόημα δεν μπορεί παρά να είναι ότι ο θάνατος είναι παντού ακόμη και στον Παράδεισο.

Orator Ut Omnia Sunt Vanitas Ait Vanitas Vanitatum (O.U.O.S.V.A.V.V.)

The temple of the Holy Grail, Lohengrin mural cycle, by Wilhelm Hauschild (1827-1887)

Et in Arcadia ego - Μέρος Πρώτον

Nicolas Poussin (also known as Les bergers d'Arcadie or The Arcadian Shepherds) 1637–38

Η ιερή και ζωντανή Ελληνική φύση σε συνδυασμό με την βαθιά ιστορία, που την συνοδεύει σε κάθε σπιθαμή της, ήταν ανέκαθεν πηγή έμπνευσης και δημιουργίας από την εποχή της Αναγέννησης, τους ρομαντικούς, παρόλο που παραπέμπει στο κλασικό παρελθόν, αλλά και τους μετέπειτα παρνασσιστές. Αποκορύφωμα της έμπνευσης αυτής υπήρξαν τα βουκολικά τοπία της Αρκαδικής γης από την εποχή του Θεόκριτου (310-250 π.Χ.) του Βιργιλίου (42 π.Χ.), του Jacopo Sannazaro των Μεδίκων (1504), του Sir Philip Sidney (1580 και 1584) και τόσων άλλων, τους πίνακες του Poussin και Guercino, που θ’ αναφερθώ παρακάτω, έως τον Goethe και την Ιταλική του Εκδρομή (1816-17), τον Schiller, τον μεγάλο Friedrich Nietzsche (1880). Είναι το ίδιο κίνητρο, που ώθησε τους πρώτους ευρωπαίους περιηγητές έκθαμβους ν’ αναζητήσουν την χαμένη ομορφιά της ελληνικής φύσης, αυτήν την φορά όχι ως κατακτητές, τυχοδιώκτες, έμποροι ή μισθοφόροι σολδάτοι, αλλά ως ιδεαλιστές, ρομαντικοί ιππότες της τέχνης και των γραμμάτων, που προσπαθούν ν’ ανακαλύψουν τις ρίζες του ονείρου, του θρύλου και του ιδανικού, που χάθηκαν μέσα στα σκοτάδια του μεσαίωνα ως αποτέλεσμα της πτώσης του άστρου της Ανατολής. 

Στην Αρκαδία η ζωή είναι μια πολύ παλιά ιστορία. Ήταν η μόνη περιοχή της Πελοποννήσου που δεν υποτάχθηκε στους Δωριείς. Ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης, ο Διόδωρος, ο Παυσανίας, βεβαιώνουν ότι η Αρκαδία έμεινε αλώβητη από την αναστάτωση που επέφεραν οι Ηρακλείδες. Οι Αρκαδικοί Πελασγοί πίστευαν ότι ήταν οι μόνοι αυτόχθονες της Πελοποννήσου, σαν λείψανα ενός χαμένου κόσμου. Μια φυλή αρχαιότερη και από το ίδιο το φεγγάρι. Οι μύθοι επιμένουν πως εδώ γεννήθηκε η ζωή. Οι Ρωμαίοι για να εκφράσουν τον θαυμασμό τους την είπαν Arca Deorum, Κιβωτό του Θεού. Η αναγέννηση όμως κωδικοποίησε το αρκαδικό μυστικό σε μια αινιγματική φράση.                             
                                                      «Et in Arcadia ego»

Nicolas Poussin 1627 version

H όμορφη Αρκαδία λοιπόν, στα αρχαϊκά της όρια, συμπεριλαμβανομένης της πατρίδας του γράφοντος, της ορεινής περιοχής του Φενεού, η τόσο γνώριμη, οικεία και αγαπητή, ξεφεύγει από τα ανθρώπινα γεωγραφικά πεπερασμένα όρια που την ορίζουν και υψώνεται στην σφαίρα του ιδεατού, του υπερβατικού ανοίγοντας νέα μονοπάτια προς τον Ελικώνα. Η Αρκαδία είναι η γη της ουτοπίας, που τόσο πολύ έχει ανάγκη ο σύγχρονος αλλοτριωμένος άνθρωπος. Είναι ο κρυμμένος βαθιά μέσα του αρχέγονος ιδεατός προορισμός, που καταλήγει στις ρίζες του «είναι» του, τον οποίο προσπαθεί να ανασύρει ώστε να αναφωνήσει «κι εγώ από την Αρκαδία είμαι». Μακριά από την πολύβουη αστική ζωή, η ζωή στην αρκαδική ύπαιθρο των υπέροχων κήπων, των λιμνών, των δασών, των πανέμορφων νυμφών και δρυάδων, που υμνούν τον Πάνα, ο οποίος τριγυρνά στα βουνά σκορπώντας τις μελωδίες του αυλού του, ενσαρκωτής βουκολικών διαλόγων και θεμάτων. Σ’ έναν διάχυτο ερωτισμό, η προσέγγιση με την αρκαδική φύση γίνεται μυσταγωγία και ο ποιμενικός πρωτογονισμός  ενσάρκωση της αρμονίας του κόσμου, κάτι που πρώτα εκφράζεται και στους Ορφικούς Ύμνους.  Εκεί στην νεφελοσκέπαστη Κυλλήνη και το περίφημο σπήλαιό της είναι ο τόπος γέννησης του χρυσόραβδου, ψυχοπομπού Ερμή, προστάτη των βοσκών και των αιγοπροβάτων. Είναι η γη των υπερόχων λιγερόκορμων θυγατέρων, των αρρενωπών ημίγυμνων βοσκών, που συμβολίζουν την αγνότητα, την ειδυλλιακή ζωή, την ηρεμία, την χαρά, αλλά και σ’ έναν φιλοσοφικό στοχασμό, την φυσική τάξη των πραγμάτων, το μεγαλείο της σοφίας της φύσης, την ελευθερία από τα δεσμά της καθημερινότητας, την σκλαβιά της συνήθειας.

Giovanni Francesco Barbieri (Guercino), from c. 1618–1622

Βλέποντας τους νεαρούς βοσκούς να περιεργάζονται έναν τάφο και μια μυστηριώδη φράση, παρουσία μιας γυναικείας μορφής, σύμφωνα με τους μελετητές των έργου αλλά και τον βιογράφο του ιδίου του Poussin, πίσω από το “et in Arcadia ego” κρύβονται κι άλλα πράγματα. Τα ηλιόφωτα βουκολικά τοπία της Αρκαδίας δίνουν την θέση τους σε ομιχλώδη, σκιερά, συννεφιασμένα, μυστηριακά μέρη. Η εφήμερη χαρά για τις ομορφιές της φύσης δίνει τη θέση της σε μια μελαγχολία και στην περίφημη φράση ένα διαφορετικό νόημα... «είμαι κι εγώ θαμμένος εδώ στην γη της Αρκαδίας». Τις προθέσεις του Poussin αντιλαμβάνεται κανείς εάν γνωρίζει ένα προγενέστερο έργο, που η εν λόγω φράση απαντάται για πρώτη φορά, φιλοτεχνημένο από έναν μπαρόκ καλλιτέχνη επ’ ονόματι Guercino (Giovanni Francesco Barbieri) και την δική του εκδοχή του «et in Arcadia ego», με ασφαλές συμπέρασμα ότι υπονοείται ο θάνατος ή έστω ο νεκρός βοσκός και να μας υπενθυμίσει ότι το έναυσμα και η απαρχή για κάθε είδους καλλιτεχνική δημιουργία, υπήρξε η συνειδητοποίηση από τον άνθρωπο της αναπόφευκτης θνητότητάς του.

Έτσι ερχόμαστε αντιμέτωποι, μέσα από μια βαθιά αντίθεση αλλά σε ισορροπημένη αρμονία, που συμφιλιώνει τ’ αντικρουόμενα, με την θέα της αγνής παρθένου και της όμορφης ειδυλλιακής φύσης από την μια και την ιδέα του θανάτου, της φθοράς και του τέλους από την άλλη, συμβολιζόμενη από ένα κρανίο. ‘Έτσι καλούμαστε να βαδίσουμε συνειδητοποιημένοι απέναντι στο κυρίαρχο φαινόμενο του θανάτου με την πεποίθηση ότι αυτός είναι το βέβαιο, το ασφαλές, το δεδομένον και ως εκ τούτο να συμβιβαστούμε με την ιδέα.

The Shugborough relief, adapted from an engraving of Poussin's second version.

Η φράση «et in Arcadia ego», όπως κι αν την ερμηνεύσει κανείς, θα συμβολίζει για πάντα την ανάγκη του ανθρώπου να κοιτάξει κατάματα βαθιά στις ρίζες του, όχι για να ξεφύγει από το άσχημο παρόν, αλλά για να βρεί τον χαμένο εαυτό του και την πορεία του προς το μέλλον, μια πορεία που δεν μπορεί να είναι αποκομένη από τον συναισθηματικό και πνευματικό του κόσμο. Είναι η προσταγή ν’ ανακαλύψουμε την δική μας «Αρκαδία», να σφετεριστούμε προσωρινά την εξουσία του θανάτου, που είναι ο νόμιμος κυβερνήτης του σύμπαντος, να ενθυμηθούμε τους αγαπημένους, να ελέγξουμε τις αγωνίες μας, να συμφιλιωθούμε με τα συναισθήματα, να ξεπεράσουμε την απομόνωση και διευκολυνθούμε στην έκφραση του ανέκφραστου χωρίς να ξεχάσουμε ποτέ ότι κάθε παράδεισος είναι προσβεβλημένος από την θνητότητα, αλλά και ότι μόνο ένας τέτοιος παράδεισος μπορεί να δώσει αξία στον ίδιο τον θάνατο.

Η Αρκαδία και η περιώνυμη φράση της, είναι ένα πραγματικό φαινόμενο. Καμία άλλη γη δεν έχει αφήσει το εκτύπωμά της τόσο βαθιά στην ιστορία, την φιλοσοφία και την τέχνη όσο η Αρκαδία. Το γιατί, είναι δύσκολο να απαντηθεί πλήρως. Ποιητές, ζωγράφοι, σαν τον Poussin και τους Προραφαηλίτες, μουσουργοί, περιηγητές, βασιλείς και πρίγκηπες, δεν θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν τον καλλιτεχνικό ή αριστοκρατικό τίτλο που έφεραν, αν δεν εξερευνούσαν την Αρκαδία. Άνθρωποι όπως ο Μπάυρον και ο Θερβάντες θυσίασαν τη ζωή τους, την υγεία τους, εμπνευσμένοι από ένα και μόνο πάθος, το αρκαδικό ιδεώδες. Ένα ιδεώδες που έχει να κάνει με την αναπόληση της αθώας ζωής, του ποιμενικού παραδείσου, μια νοσταλγία για τις αγνές αξίες της φυσικής ζωής, για την παράδοση άνευ όρων στον κύκλιο χορό του χρόνου, έναν φόρο τιμής στο αρκαδικό μέτρο, που δεν επιτρέπει στα ανθρώπινα να επιβληθούν στη φύση. Σε όλους τους αιώνες έφτασαν εδώ από πολύ, πολύ μακριά, φωτισμένοι άνθρωποι για να κατανοήσουν αυτά τα μυστικά του Θεού. Για να βαπτιστούν μέσα σε αυτό το ιδεώδες. Θέλησαν να βρεθούν εδώ για να καταλάβουν το νόημα της ζωής έτσι όπως το ερμηνεύει τα μαγικά αυτά χώματα. Ήρθαν να μπουν μέσα σε αυτό το ρεύμα της δύναμης που κάνει την Αρκαδία έναν τόπο πέρα από τους τόπους, μια γη πέρα από τη γη. Η Αρκαδία όμως, όπως όλα τα θαύματα, δεν εξηγείται. Βιώνεται.

                          Et in Arcadia Ego, 1790/1800 JOHANN GEORG VON DILLIS

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ, Χειμερινό ηλιοστάσιο - Dies Natalis Solis Invicti

Ζούμε σε μια κοινωνία υποκρισίας, όπου η οικονομική ψευτοάνεση του 13ου μισθού (σε όσους τους έχει απομείνει), οι ημέρες αργίας και οι ευκαιρίες κοινωνικής ζωής, δίνουν στις άδειες ψυχές την ψευδαίσθηση της ευτυχίας μέσω ευκαιριακών αγορών ή κοινωνικών αηδιών, μικροαστικών ευγενειών και θρησκευτικής υποκρισίας, με μεγαλόστομα κούφια λόγια ειρήνης και συναδέλφωσης, που τόσο οξύμωρα ακούγονται όντας στην πιο ατομικιστική μαι αμοραλιστική «κοινωνία» που βιώσαμε ποτέ.

Με εξαίρεση την άδολη χαρά των παιδιών και την αποδεκτή οικογενειακή ατμόσφαιρα μια αστικής εορτής, σε κραυγαλέα αντίθεση με την κάθε μορφή χυδαίου υλισμού που βλέπουμε τέτοιες μέρες, εμείς οι τελευταίοι πιστοί υπερασπιστές της παράδοσης και του μύθου, επιμένουμε ρομαντικά στην βαθιά τομή της θρησκευτικότητας και των συμβολισμών της ημέρας, ώστε να βιώσουμε, ει δυνατόν, και να διασώσουμε τις διαχρονικές δομές και αξίες, λίγο πιο πέρα από τα τετριμμένα της χριστιανικής συμβολικής και εορτολογίας, προσπαθώντας να αποκαλύψουμε ένα πιο βαθυστόχαστο μονοπάτι καθαρής παράδοσης  μέσα σε μια βάρβαρη, εκχυδαϊσμένη και άθεη εποχή.

Τα Χριστούγεννα, είτε ως λατρεία του ηλίου στην ατλαντική παράδοση του παγωμένου βορρά όπου αναγκαστικά η σημασία του φωτός είναι πιο δραματική μέσα από την φυσιολογική αντίθεση με το περιβάλλον, είτε ως σύνδεση του φωτός με την γονιμότητα στον νότο ή σαν νέο έτος και «σώμα του Ηλίου» στις Ινδικές Ουπανισάδες, πάντα έχει ως κέντρο τον ζωοδότη πύρινο δίσκο, το λαμπρότερο σώμα του ουρανού μας, τον υιό του τιτάνα Υπερίωνα. Η λατρεία του ηλίου δεν συνδέεται με την φτηνή και επιφανειακή θεοποίηση των στοιχείων της φύσης που τόσο έχει ανάγκη ο άνθρωπος, αλλά περισσότερο ως σύμβολο για ουσιαστικές αλήθειες, πνευματικές, φιλοσοφικές, φυλετικές. Ο αρχέγονος άνθρωπος ήταν αρκετά συνειδητός ώστε να «λατρέψει» τις δυνάμεις της φύσης ως «ιεροφάνειες», δηλαδή εκδηλώσεις του ιερού και του θείου. Είναι η συμβολική επανάληψη της αιώνιας και αόρατης ιστορίας των θεών με μυστικιστική μεταφορά από αυτόν τον «μακρόκοσμο» των θείων εννοιών στο καθημερινό, ορατό και βιώσιμο, στην κατανόηση του κοσμικού δίπολου Άνθρωπος-Θεός, ώστε να αφυπνίζεται η συνείδηση και να επέρχεται η γνώση. Είναι ο θεμελιώδης κοσμικός νόμος, το σπέρμα της ζωής, του θανάτου και της αναγέννησης, του αιωνίου αυτού κύκλου που ξεκινάει από την ίδια την φύση και καταλήγει στον άνθρωπο.

Στο βάθος των ετών μεταξύ 20 έως και 23 Δεκεμβρίου ο Ήλιος παύει να χαμηλώνει την τροχιά του, αρνείται να εγκαταλείψει την γη στο αρχέγονο χάος και αρχίζει να επανέρχεται ψηλά στον ουρανό ως θριαμβευτής για να ξαναφέρει τη ζέστη και τη ζωή στην παγωμένη φύση. Το ζείδωρον φως νικάει το σκότος, μια ακατάβλητη ζωτική ορμή ξυπνάει την φύση, συνάμα και την συνειδητότητα και την παντοδυναμία του πνεύματος. Μια συνειδητότητα ανάμνησης της πραγματικής καταγωγής, της πορείας προς την αυτοπραγμάτωση και την αρμονία, της αποδέσμευσης από τα κατώτερα ένστικτα, της απομηχανοποίησης του «είναι», όπως θα έλεγε και ο μεγάλος Heidegger, και της προβολής της ψυχής μας ως αιχμή του δόρατος για την ένωση με την άφθαρτη, αθάνατη ουσία του φωτός. Έτσι με το φως στην καρδιά και το πνεύμα θα μπορέσουμε να διασχίσουμε το σκοτάδι της εποχής μας. 

Μωσαϊκό του Χριστού σαν Ήλιος – Απόλλων σε μαυσωλείο στην προ του 4^ου αιώνα νεκρόπολη κάτω από τον Άγιο Πέτρο στο Βατικανό, το οποίο ορισμένοι θεωρούν ότι αναπαριστά τον Χριστό.

Είναι η ίδια εποχή λοιπόν, που ο Χριστός, ο υιός του θεού, γεννιέται από μια παρθένο με ταπεινότητα σε μια απλή σπηλιά, με την περίοδο που ο ανώτατος φωτεινός άρχοντας του κόσμου μας απλώνει όλο και περισσότερο τις ακτίνες του. Ο Φοίβος - Μίθρας Σωτήρ γεννάται από τον βράχο, γεννιέται ο θεός-ήλιος Άμμων Ρα, ο πορφυροντυμένος Βράχμα. Είτε ως Ζεύς-Βόταν, είτε ως Όντιν, ο ουράνιος πατέρας του φωτός, πάντα γενειοφόρος άρχοντας, χαρίζει το φως και δίνει το έναυσμα στους λαούς να επανέλθουν δυνατότεροι στον αγώνα της ζωής με σύμμαχο τον Ηλιακό υιό προστάτη-μαχητή του ωραίου και του αγαθού, σαν άλλος Αχούρα Μασδά, έναντι της αρρώστιας και του θανάτου.

Mithra as Sol Invictus

Από τις ημέρες της πανάρχαιας Yule, τα μικρά κατ’ αγρούς Διονύσεια ή Λήναια, τα Σατουρνάλια και την ημέρα του ανίκητου Ηλίου, φτάνουμε στα Χριστούγεννα, (από τον 6ο αιώνα μ.Χ. ο Χριστιανισμός υιοθέτησε την ίδια ημερομηνία (25 Δεκεμβρίου) «αλλάζοντας το τιμώμενο πρόσωπο στον «Ήλιο της Δικαιοσύνης» (κατά το τροπάριο των Χριστουγέννων), τον Ιησού Χριστό»). Είναι η ημέρα όπου 48 περίπου χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Δουβλίνου, στο Stonehedge, τεσσεράμισι λεπτά μετά την ανατολή οι ακτίνες του ηλίου γλιστράνε μέσα από μια σχισμή που βρίσκεται πάνω από την πόρτα, διαπερνούν τον διάδρομο και φωτίζουν τα σκαλιστά σχέδια του θαλάμου. Είτε ως ηλιακά γενέθλια, είτε ως ημερομηνία αφετηρίας της ετήσιας πορείας του ανθρώπου, το ασυνείδητο συναίσθημα της ιερότητας αυτού του κόσμου εξακολουθεί να ζει αυτές τις μέρες στις ψυχές των πραγματικά ζώντων.

Γιατί πέραν από την ουσιαστική σημασία του λαμπρού αστεριού των 5 δις χρονών και της ζωογόνας του ενέργειάς του, υπάρχει και συμβολική και συμπαθητική δύναμη του ετήσιου κύκλου ως ο πιο σημαντικός κοσμικός ρυθμός για τον άνθρωπο, υπάρχει η θέληση να αποτινάξουμε το πέπλο της άγνοιας και με εφόδιο την γνώση της ιστορίας και της παράδοσης και μακριά από τις ευκαιριακές κοινοτυπίες των εορταστικών ημερών ν’ αναζητήσουμε τις αρχαϊκές ρίζες μας, να βρούμε την ουσία της πίστης που φέρει αρμονία στον κόσμο. Να βιώσουμε το μυστικό νόημα της ύπαρξης, διατηρώντας άσβεστη μια σπίθα μαγείας, θρησκευτικής μέθεξης, εσωτερικής χαράς. Ν’ απευθυνθούμε απευθείας στον κόσμο της εσωτερικότητας, έναν κόσμο αρχέγονου μεγαλείου που δεν είναι κλεισμένος σε καθορισμένη πίστη περιορισμένη να εκφραστεί στο αστικό ημερολόγιο.

"Δεν είμαστε ούτε χριστιανοί, και ειδωλολάτρες ούτε.

Από σταυρούς κι από είδωλα να πλάσουμε ζητάμε

την νέα ζωή που είν' άγνωρον ακόμη τ' όνομά της".

                                       Κωστής Παλαμάς